درمان سوءتغذیه کودکان

سوء تغذیه (Malnutrition) دریافت کم و یا زیاد نوع خاصی از مواد مغذی است. این بیماری می‌ تواند به مشکلات و عوارض جدی از جمله بازماندن از رشد، مشکلات چشمی، دیابت و بیماری‌ های قلبی منجر بشود. در این مقاله از ورزش بلاگ می خواهیم در مورد درمان سوءتغذیه کودکان بیشتر توضیح بدهیم.

کمبود مواد مغذی حیاتی و مواد معدنی، منجر به سوء تغذیه در کودک می شود. با دریافت کافی مواد مغذی، کودک شما می تواند سلامت خود را بازیابد و یک زندگی عاری از بیماری را داشته باشد.

انواع سوء تغذیه

شاید برایتان سوال پیش آمده باشد که، سوء تغذیه به چند نوع است؟ سوء تغذیه کودکان بیماری ای است که بر اثر کمبود مواد مغذی و یا مصرف بیش از حد آن‌ها ایجاد می‌ شود. انواع سوء تغذیه عبارتند از:

تغذیه کم‌ تر از حد (Undernutrition): این نوع از سوء تغذیه ناشی از دریافت نکردن مقدار کافی پروتئین، کالری و یا ریز مغذی هاست. این عارضه منجر به لاغری، کوتاه شدن قد بر اساس سن و کاهش وزن می‌ شود.
تغذیه بیش از حد (Overnutrition): مصرف بیش از حد گروهی از مواد مغذی مانند پروتئین، کالری یا چربی هم می‌ تواند منجر به سوء تغذیه شود. این عارضه معمولا منجر به اضافه وزن یا چاقی خواهد شد.

دو نوع از شایع ترین انواع سوء نغذیه را در زیر آورده ایم :

1. سوء تغذیه انرژی پروتئینی (PEM):

به علت کمبود پروتئین و گلوکز در غذاها، این نوع خاص از سو تغذیه در کودکان اتفاق می افتد. PEM خود به 3 دسته تقسیم می شود که عبارتند از : سوء تغذیه حاد، سوء تغذیه مزمن، و سومی هم شامل هر دوی آن ها است. سوء تغذیه حاد باعث لاغر شدن کودک و کاهش وزن او می شود. در سوء تغذیه مزمن، کودک از رشد کم رنج می برد. زمانی که کودک شما از سوء تغذیه حاد و مزمن رنج می برد، هم وزنش کم می شود و هم مشکلات سلامتی دیگری بروز می کند

2. کمبود ریز مغذی ها (ویتامین و منابع معدنی):

کاهش میزان ریز مغذی ها در بدن منجر به کمبود مواد مغذی در کودک می شود. ریز مغذی ها چیزی جز ویتامین ها و مواد معدنی نیستند. کودک شما به این مواد مغذی برای کارکردهای مناسب بدن و فرآیندهای رشد نیاز دارد.

علاوه بر این تغذیه کم‌ تر از حد نیاز هم منجر به کمبود ریز مغذی ها می شود. برخی از رایج‌ ترین کمبودها و علائم آن‌ها شامل:

کمبود ویتامین آ: خشکی چشم، شب کوری، افزایش احتمال بروز عفونت
فقدان روی: از دست رفتن اشتها، قد کوتاه، تاخیر در بهبود زخم‌ ها، ریزش مو، اسهال
کمبود آهن: نقص عملکرد مغزی، مشکلات تنظیم دمای بدن، مشکلات معده
فقدان ید: بزرگ شدن غده‌ی تیروئید (گواتر)، کاهش تولید هورمون تیروئید، مشکلات رشد و تکامل

علل سوء تغذیه در کودکان:

برخی از دلایل رایج برای بروز مشکل سوء تغذیه عبارتند از:

1. رژیم غذایی ضعیف:

زمانی که کودک شما مقدار کافی مواد غذایی را از طریق غذا دریافت نمی کند، با شرایط سوء تغذیه ای مواجه می شود. رژیم غذایی ضعیف باعث می شود که کودک از کمبود مواد مغذی رنج ببرد. در نتیجه، به انواع بیماری ها دچار شده و سلامتش به خطر می افتد. مبتلا بودن به دیسفاژی (مشکل در بلع) نیز ممکن است باعث سوء تغذیه شود. در چنین شرایطی کودک در هضم غذا مشکل دارد و نمی تواند مواد مغذی ضروری را دریافت کند.

2. مشکلات و بیماری های روحی و روانی :

یک کودک عقب مانده ذهنی، احتمال بیشتری برای داشتن سوء تغذیه دارد. در چنین شرایطی، او نمی تواند یک عادت غذایی مناسب را دنبال کند. بنابراین، کودکان مبتلا به بیماری های روانی، بی اشتهایی عصبی یا پرخوری بیشتر در معرض سوء تغذیه قرار دارند.

3. اختلالات دستگاه گوارشی و معده:

به خاطر اختلالات گوارشی، بدن کودک نمی تواند مواد مغذی موجود در غذا را به خوبی هضم و جذب کند. پس با کمبود مواد غذایی حیاتی رو به رو می شود و کودک شما سوء تغذیه را تجربه می کند. اگر کودک مبتلا به بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو است، احتمال سوء تغذیه در او بالاتر می رود.

در مقاله روبرو روش های تقویت کبد را معرفی کرده ایم : بهترین رژیم غذایی درمان کبد چرب

در چنین شرایطی، پزشک ممکن است پیشنهاد کند که بخش کوچکی از روده کوچک را بردارد (ایلئواستومی). اگر کودک عدم تحمل گلوتن را دارد و از بیماری سلیاک رنج می برد، بدن او نمی تواند مواد مغذی غذا را جذب کند و بنابراین از کمبود مواد مغذی رنج می برد.

4. دیابت:

یکی دیگر از دلایل سوء تغذیه در کودکان، افزایش سطح قند خون است. بدن کودک دیابتی نمی تواند مواد مغذی حیاتی را جذب کند. در چنین شرایطی پانکراس به خاطر سطح بالای قند خون، آسیب می بیند. این موضوع توانایی بدن برای هضم غذا و جذب مواد مغذی برای فرآیندهای رشد بدن را کاهش می دهد. در نتیجه کودک دیابتی دچار سوء تغذیه خواهد شد.

5. محرومیت از شیر مادر :

دادن شیر مادر به نوزادان کمک می کند که سالم و عاری از بیماری بمانند. گاهی اوقات مادران، فرزند خود را از شیردهی به دلایل متعددی محروم می کنند که ممکن است توسط پزشک توصیه شود. با این حال، فقدان شیردهی کافی می تواند کودک شما را ناسالم و دچار سوء تغذیه کند.

علائم سوء تغذیه در کودکان:

برخی از علائم متداول سوء تغذیه عبارتند از:

• مشکلات تنفسی
• کاهش ناگهانی وزن
• حساسیت بالا
• خستگی شدید
• افسردگی روانی
• دمای پایین بدن به صورت غیر عادی
• سیستم ایمنی ضعیف
• کاهش توده ماهیچه ای
• زمان التیام و ترمیم زیاد برای بریدگی ها، زخم ها و عفونت ها
• زمان طولانی بهبودی از بیماری ها
• سطح تمرکز ضعیف

در موارد حادتر، کودک ممکن است به برخی از بیماری های ناشی از سوء تغذیه که در زیر آمده است را تجربه کند:

• پوست خشک، رنگ پریده، خشن و سرد.
• موهای زبر و خشک
• افزایش ریزش مو
• افت شدید وزن
• تیرگی زیر چشم
• مشکلات قلبی، تنفسی یا کبد به علت کمود مواد مغذی در بدن کودک.

درمان سوء تغذیه کودکان در خانه:

برای درمان سوءتغذیه کودکان در ابتدا شما می توانید با روش های درمانی در خانه بهبود پیدا کنید:

• با رعایت رژیم غذایی مناسب دارای مقادیر کافی از کربوهیدرات، پروتئین، چربی‌ ها، ویتامین ها، مواد معدنی و آب می توانید در جلوگیری از سوء تغذیه کمک کنید.
• بدن کودکان به مقدار مناسبی از کلسیم، کالری و پروتیین نیاز دارد. شما باید غذاهای غنی از مواد مغذی را در رژیم غذایی کودک خود بگنجانید. برای درمان سوء تغذیه، کودک نیز می تواند ویتامین و مکمل های معدنی نیز مصرف کند. اما بهتر است ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.

در مورد انواع ویتامین ها در مقاله روبرو بیشتر بخوانید : ویتامین های مورد نیاز بدن

• اگر کودک شما رشد قدی کمی را به خاطر کمبود پروتئین تجربه می کند، باید از مکمل های پروتیینی استفاده کند.
• اگر کودک در بلعیدن غذا دچار مشکل است، باید توجه ویژه ای به غذاهای او داشته باشید. غذای نرم و پوره ای مناسب ترین گزینه ها برای کودکان هستند. زیرا این غذاها به راحتی خورده شده و همه مواد مغذی حیاتی را در خود دارند. در طول دوره رشد کودک، حتما ماهی یک بار او را به پزشک اطفال ببرید.

بهترین روش های جلوگیری از سوء تغذیه در کودکان

• کودک خود را از خوردن رژیم غذایی ناسالم دور کنید. سعی کنید میان وعده های مقوی و سالم برای او تهیه کنید و تا جای ممکن کودک را از خوردن چیپس، پفک، شکلات و مواد قندی کارخانه ای منع کنید.
• غذاهای چرب و تند را برای تغذیه کودکان در نظر نگیرید. چنین غذاهایی شرایط سلامتی کودک رو به رشد شما را کاهش می دهند و همچنین او را چاق و بی حال می کنند.
• در فواصل زمانی منظمی غذا بخورید. این کار به تقویت سیستم گوارش کودک و جذب بهتر مواد مغذی به بدن او کمک می کند.
• یکی از بهترین عادات غذایی این است که بگذارید کودک هر 3 تا 4 ساعت مقدار کمی غذا بخورد. این کار می تواند اشتها را کامل نگه دارد و از رسوبات چربی غیر ضروری در بدن جلوگیری کند.

اگر کودکتان سوء تغذیه مزمن را تجربه می کند، پزشک درمان بالینی منظمی را برای جلوگیر از سوء تغذیه پیشنهاد می کند. علاوه بر این، باید مواد غذایی، ویتامین ها و مکمل های معدنی را به طور منظم مصرف کند.

پیشگیری از سوءتغذیه در کودکان:

در اینجا چند نکته موثر برای کمک به کودکان مبتلا به سوءتغذیه در سنین حساس آورده شده است:

• کودک خود را تشویق کنید تا غذاهایی که غنی از مواد مغذی ضروری هستند را بخورد. کودک رو به رشد باید یک رژیم غذایی متعادل داشته باشد. چنین غذاهایی شامل مواد مغذی ضروری، مواد معدنی و کالری است. اینها فرآیندهای رشد او را بهبود می بخشد و سیستم ایمنی را تقویت می کند.
• انجام ورزش منظم جسمانی، جدا از خوردن غذای سالم و مغذی، ورزش کردن، فعالیت متابولیک بدن کودک را متعادل نگه می دارد و سموم را از بدن دفع می کند. اگر کودک نسبت به انجام تمرین های بدنی علاقه مند نیست، می توانید یک فعالیت روزانه پر از سرگرمی را به او بدهید. یا یک دوچرخه بخرید و یا او را به کلاس های شنا ببرید.

می توانید مقاله روبرو در مورد ورزش های مناسب کودکان را مطالعه کنید : بهترین ورزش ها برای کودکان

مواد غذایی مهم برای درمان سوء تغذیه در کودکان :

با دریافت مواد مغذی ضروری، کودکان می توانند بر سوء تغذیه غلبه کرده و زندگی سالمی داشته باشند. مواد مغذی مهم برای جلوگیری از سوء تغذیه در کودک عبارتند از:

کربوهیدرات ها:

کربوهیدرات ها انرژی کودک را تامین کرده، و مغز کودک آن را برای تولید انرژی استفاده می کند. لازم است که کودک روزانه 50 تا 100 گرم کربوهیدرات دریافت کند. کربوهیدرات ها شامل مواد خوراکی مثل برنج سفید، ماکارونی، گندم، جو، سیب زمینی،و سرلاک هستند.

پروتئین:

پروتیین، به ترکیب و تحریک ترشح بسیاری از هورمون ها و آنزیم ها کمک می کند. از همه مهم تر، پروتیین نقش حیاتی در شکل گیری سلول ها دارد و همچنین به بهبود سیستم ایمنی کودک شما کمک می کند. دو وعده در روز. به کودک خود انواع مختلفی از پروتئین ها مانند تخم مرغ، ماهی، گوشت قرمز، لوبیا پخته و عدس بدهید.

در مقاله روبرو بیشتر در مورد اهمیت پروتئین ها صحبت کرده ایم : بهترین ورزش ها برای درمان پوکی استخوان

رژیم غذایی برای درمان سوءتغذیه در کودکان

چربی ها:

با اینکه مصرف بیش از حد چربی، موجب اثرات مضر بر وضعیت سلامتی کودک شما می شود، اما دریافت مقدار کمی از چربی سالم ضروری است. چربی ها به سلامت پوست و موی کودک نیز کمک می کنند. دمای بدن را حفظ کرده و عملکرد سلولی بدن را بهبود می دهند. علاوه بر این، ویتامین های حیاتی محلول در چربی، مانند ویتامین های A، D، E و K برای جذب به بدن، به چریی نیاز دارند. چربی ها از جمله روغن ها، آجیل و دانه ها هستند.

ویتامین ها و مواد معدنی:

مواد مغذی به عملکرد بهتر اعضای مهم بدن کودک کمک می کنند. سلامت کلی را ارتقا می دهد و از کودک شما در برابر بیماری های مضر محافظت می کنند. پزشکان پیشنهاد می کند که به طور مرتب میوه ها و سبزیجات تازه بخورید. آن ها می توانند مقدار لازم ویتامین ها را برای بدن فراهم کنند.

میوه ها و سبزیجات تازه

بهتر است دو وعده در روز، میوه ها و سبزیجات تازه را به شکل میان وعده سرو کنید. همچنین می توانید سبزیجات سبز را به سوپ اضافه کنید.

مواد غذایی سبوس دار:

می توانید چهار وعده روزانه نان گندم، ساندویچ نان سفید، برنج قهوه ای و یا کیک گندم سیاه را برای کودک آماده کنید.

شیر و محصولات لبنی:

سه وعده یا یک لیوان شیر در روز به کودک کمک می کند تا استخوان بندی قوی تری داشته باشد و از پوکی استخوان جلوگیری می کند. مواد غذایی دیگر حاوی کلسیم شامل ماست، پنیر و پودینگ شیر می باشد.

شما می توانید به کودک خود برای غلبه بر شرایط سوء تغذیه، از طریق مداخله رژیم غذایی مناسب و سبک زندگی سالم کمک کنید. هر دو نوع سوء تغذیه در صورت عدم درمان به مشکلات جدی‌ تری منجر خواهند شد. در صورتی که احتمال می‌ دهید که کودک شما به یکی از انواع سوء تغذیه مبتلا است، هر چه سریع تر او را برای انجام آزمایش و درمان سوءتغذیه کودکان به پزشک متخصص ببرید.

منبع : سایت هلث لاین

کلید واژه های مرتبط : درمان سوء تغذیه در طب سنتی، معلومات در باره سوء تغذیه، انواع سوء تغذیه pdf، مقاله در مورد سوء تغذیه، کودکان سوء تغذیه افریقا