رژیم غذایی برای درمان سنگ کلیه

سنگ کلیه رسوبات کوچک و سفتی است که در کلیه ها و مجاری ادراری تشکیل می شود. بدن از مواد غذائی برای تامین انرژی و ترمیم بافت ها استفاده می کند. بعد از اینکه بدن از مواد مورد نیازش استفاده کرد، مواد زائد را در طول فرآیندی در جریان خون وارد کلیه ها کرده و از طریق ادرار از بدن دفع می کند. مواد زائد حاصل از برخی از مواد غذائی در مجاری ادراری تولید کریستال و سنگ کلیه می کنند. در این مقاله از ورزش بلاگ می خواهیم در مورد رژیم غذایی برای درمان سنگ کلیه بیشتر بحث کنیم.

در مقاله روبرو به طور مفصل راجع به ورزش های مناسب برای بیماران مبتلا به سنگ کلیه صحبت کرده ایم : بهترین ورزش برای دفع سنگ کلیه

سنگ کلیه به دلایل مختلفی شکل می گیرد. اغلب در صورت کاهش ادرار یا افزایش برخی از مواد معدنی و نمک، سنگ کلیه تشکیل می شود. کلسیم می تواند در ادرار با مواد شیمیایی مانند اگزالات یا فسفر ترکیب شود. تشکیل سنگ کلیه زمانی اتفاق می افتد که غلظت این موادآنقدر زیاد شود که جامد شوند. همچنین سنگ کلیه ممکن است در اثر ایجاد اسید اوریک تشکیل شود. ایجاد اسید اوریک به دلیل متابولیسم پروتئین است. طراحی دستگاه ادراری طوری نیست که قادر به بیرون راندن مواد جامد باشد، بنابراین دفع سنگ کلیه از آن بسیار دردناک است. اما، تغییر در رژیم غذایی می تواند به جلوگیری از تشکیل آنها کمک کند.

جنس سنگ کلیه

برای درمان سنگ کلیه بهتر است که ابتدا جنس سنگ آن تشخیص داده شود تا متناسب با آن درمان شروع شود :

• سنگ های اگزالات کلسیم : این سنگ ها ،شایع ترین نوع سنگ کلیه هستند. اگر ادرار اسیدی یعنی دارای PH پائینی باشد، این نوع سنگ تشکیل می شود.
• سنگ های اسید اوریکی : این سنگ ها نیز به علت مصرف زیاد فست فود تشکیل می شوند . هنگامی که محیط ادرار بطور پیوسته اسیدی باشد، مثل دریافت رژیم غنی از پروتئین حیوانی، این نوع سنگ تشکیل می شود. این مواد به مقدار بیشتری در گوشت قرمز به ویژه گوشت ماهی و میگو یافت می شوند.
• سنگ های عفونی : در اثر عفونت کلیه ایجاد می شوند و برای پیشگیری باید ابتدا عفونت را درمان کرد و رژیم غذایی نقشی در تشکیل یا پیشگیری ندارد.
• سنگ های سیستئینی : بسیار نادر و بیشتر یک اختلال ژنتیکی هستند که در اثر ترشح اسید آمینه سیستئین به کلیه و ادرار تشکیل می شوند. بیشترجنبه ارثی دارند و کودکان بیشتر در معرض آن قرار دارند .

برای بالابردن سیستم ایمنی بدن بهتر است مطالب موجود در مقاله روبرو را بخوانید : مواد غذایی مفید برای تقویت سیستم ایمنی بدن

برای تشخیص جنس سنگ کلیه باید آزمایشات لازم را زیر نظر پزشک متخصص انجام دهید.

رژیم غذایی مناسب برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه

برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه یا کاهش خطر عود مجدد آن باید نوشیدن مقدار زیادی آب، محدود کردن مصرف نمک و پروتئین حیوانی و غذاهای حاوی مقادیر زیاد اگزالات و در نهایت دریافت کلسیم کافی را در رژیم غذایی خود قرار دهید.

البته، چون دلایل تشکیل سنگ کلیه با هم متفاوت است، پس هیچ برنامه غذایی واحدی برای جلوگیری از تشکیل انواع سنگ کلیه وجود ندارد. اما، بسیاری از پزشکان متخصص در بیماری های کلیوی، برای متوقف کردن فشار خون بالا برای مبتلایان به سنگ کلیه رژیم های غذایی مانند DASH را توصیه می کنند. این رژیم غذایی توانایی کاهش خطر تشکیل سنگ کلیه، بهبود سلامت کلی بدن مانند فشار خون پایین و کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی، سکته مغزی و سرطان را به همراه دارد. افراد در رژیم غذایی DASH به مصرف سبزیجات، میوه ها، غلات سبوس دار و لبنیات کم چرب تشویق می شوند. همچنین میزان مصرف نمک، شکر و گوشت قرمز را محدود می کنند.

غذاهای مناسب برای سنگ کلیه

اگر می خواهید از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کنید، رعایت تغذیه و رژیم غذایی بسیار حائز اهمیت است. به همین علت، چند نکته مهم برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه را در زیر شرح داده ایم :

• به میزان کافی در روز آب مصرف کنید. مایعات به ویژه آب، به رقیق کردن مواد شیمیایی تشکیل دهنده سنگ کلیه کمک می کند. آب کافی مصرف شود تا فرد یک نوبت جهت ادرار از خواب بلند شود
• مصرف مرکبات خود را افزایش دهید. مرکبات و آب آنها به دلیل حاوی بودن سیترات طبیعی در جلوگیری و درمان سنگ کلیه کمک می کنند. منابع خوب مرکبات شامل لیمو، پرتقال و گریپ فروت هستند.

در مقاله روبرو می توانید در مورد انواع ویتامین های مورد نیاز بدن بیشتر بخوانید : ویتامین های مورد نیاز رشد مو

خوراکی های مفید در دفع سنگ کلیه

• کلسیم و ویتامین D زیاد مصرف کنید. در صورت کمبود کلسیم شما، سطح اگزالات افزایش می یابد. منابع خوب کلسیم شامل شیر، ماست، پنیر و انواع دیگر لبنیات می شود. منابع گیاهی کلسیم شامل حبوبات، توفو کلسیم، سبزیجات سبز تیره، آجیل، مغزها و شیره سیاه است. اگر شیر گاو با شما سازگار نیست، شیر بدون لاکتوز، شیر غنی شده با سویا یا شیر بز را امتحان کنید. همچنین، هر روز غذاهای مملو از ویتامین D را در رژیم غذایی خود بگنجانید. ویتامین D به بدن در جذب کلسیم بیشتر کمک می کند. امروزه بسیاری از غذاها با ویتامین D غنی شده اند. همچنین این ویتامین در ماهی های چرب مانند ماهی سالمون، زرده تخم مرغ و پنیر یافت می شود.
• بهتر است از غذاهای ملین مانند انجیر و یا روغن زیتون استفاده شود. اما توجه کنید که در مصرف ملین ها نباید زیاده روی کرد.
• خیار، آلبالو، انجیر، انگور، خربزه و زالزالک از جمله میوه هایی است که مصرف آن یک ساعت بعد از غذا برای درمان سنگ کلیه توصیه می شود.
• بهترین نان برای درمان سنگ کلیه، نان خشکار است که گندم آن شسته نشده و سبوس آن گرفته نشده است.
• غذاهایی که نمک کمی دارند مثل زرده تخم مرغ نیمه برشته شده و غذاهایی که با گوشت پرندگان و روغن کنجد یا روغن بادام باشد برای این افراد توصیه می شود.
• زیتون پرورده، کرفس، عسل، مویز، فلفل و نوشیدنی مانند عرق بهار نارنج برای بیماران مبتلا به سنگ کلیه خوب است

بهترین دمنوش های لاغری را در مقاله روبرو بخوانید : بهترین دمنوش لاغری

مواد غذایی مضر برای سنگ کلیه

• مصرف نمک را کم کنید. سطح بالای سدیم در بدن، سبب افزایش سطح کلسیم در ادرار می شود. فست فود نیز سرشار از سدیم است.
• کاهش مصرف پروتئین حیوانی. بسیاری از منابع پروتئین مانند گوشت قرمز، مرغ، ماکیان، ماهی و تخم مرغ میزان اسید اوریک شما را افزایش می دهند. خوردن مقادیر زیادی از پروتئین همچنین باعث کاهش ماده شیمیایی سیترات در ادرار می شود. کار سیترات جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه است. سایر گزینه های پروتئین حیوانی شامل کینوا ، توفا (پنیر سویا)، حمص، دانه چیا و ماست یونانی می باشد. از آنجا که پروتئین برای سلامت کلی بدن لازم است، درباره میزان مصرف روزانه آن با پزشک خود مشورت کنید.
• از مصرف غذاهای حاوی مقادیر زیادی اگزالات بپرهیزید. مثل : شکلات، چغندر، آجیل، چای، ریواس، اسفناج و سیب زمینی شیرین
• از مصرف نوشابه ها اجتناب کنید. سطح فسفات نوشابه ها بالا است. فسفات نوع دیگری از مواد شیمیایی است که می تواند باعث ایجاد سنگ کلیه شود.

برای سنگ کلیه چی نخوریم ؟

• میزان مصرف قند و شکر مصنوعی را محدود کنید
• قندهای مصنوعی، شکر و شربت هایی هستند که به غذاها و نوشیدنی های فرآوری شده اضافه می شوند. ساکارز و فروکتوز، خطر تشکیل سنگ کلیه را افزایش می دهند. سایر نام های قند مصنوعی که شایع است شامل شربت ذرت، فروکتوز تبلور یافته، شهد، نکتار آگاو، شکر قهوه ای و نیشکر می شود.
• از خوردن یا نوشیدن هر چیزی که باعث کم آبی بدن شود، مانند الکل خودداری کنید.
• از غذاهای فرآوری شده و فست فود، سوپ کنسروی و سبزیجات، و گوشت پرهیز کنید.
• هلو، زردآلو و گلابی از جمله میوه های مضر برای مبتلایان به سنگ کلیه است.
• مصرف نان فتیر توصیه نمی شود.

در مورد قندهای مصنوعی در مقاله روبرو بیشتر بخوانید : مضرات نوشابه زیرو

رژیم غذایی سنگ کلیه اگزالات

• نوشیدنی مفید برای سنگ کلیه، مصرف فراوان آب است.
• برخلاف نکات گفته شده در بخش های قبل که میزان کلسیم مصرفی کاهش داده می شد، لازم است این بیماران روزانه بیش از 1000 میلی گرم کلسیم مصرف کنند. از منابع خوب کلسیم، شیر کم چرب، ماست، پنیر و کلم بروکلی است.
• کاهش اگزالات رژیم غذایی، به خصوص حذف مواد غذایی غنی از اگزالات ( اسفناج، ریواس، چغندر، آجیل، شکلات، چای، توت فرنگی، آلبالو، آلو، کشمش، تمشک، جوانه گندم، گوجه فرنگی، چغندر، کرفس، بادمجان، تره فرنگی، جعفری، شکلات، بادام زمینی، فلفل سبز،‌ هویج، قهوه فوری و چای) ، تا حد زیادی اگزالات رژیم غذایی کاهش می یابد.
• مصرف محدود تا متوسط پروتئین حیوانی مانند گوشت، مرغ، ماهی و تخم مرغ می تواند سبب کاهش دفع کلسیم شود.
• کاهش مصرف سدیم و نمک توصیه می شود.
• مصرف کم پتاسیم در تشکیل سنگ های کلیه از طریق افزایش دفع کلسیم ادراری اثر می گذارد، بنابراین توصیه می شود این افراد پتاسیم بیشتری دریافت کنند .
• از مصرف قند و شیرینی ها بپرهیزند. کربوهیدرات های ساده (قند، شکر،شیرینی ها )، دفع کلسیم و اگزالات را افزایش می دهند.

در مورد رژیم آب درمانی در مقاله روبرو بیشتر بخوانید : رژیم آب درمانی سه روزه

رژیم غذایی سنگ کلیه اسید اوریک

مبتلایان به سنگ های اسید اوریکی باید آب زیادی مصرف کنند. در صورتی که افزایش اسید اوریک شدید باشد، مصرف منابع غذایی حاوی پروتئین حیوانی از جمله گوشت ها، عصاره ی گوشت، حبوبات، تخم مرغ، ماهی و صدف، شیر، پنیر و دیگر محصولات لبنی باید کم شود.

تغذیه ی صحیح برای درمان سنگ کلیه سیستینی

این بیماران باید آب فراوانی در روز بنوشند. اغلب لازم است در طول شب نیز بیدار شده و آب بنوشند. به علاوه برای آنها رژیم غذایی حاوی سیستئین و متیونین کم توصیه می شود. اگر با این موارد سنگ کنترل نشود، پنی سیلامین هم تجویز می شود.

برای جلوگیری از بروز آسم حتما مقاله روبرو را مطالعه کنید : بهترین ورزش ها برای بیماری آسم

در کل سنگ کلیه را به عنوان یک بیماری دردناک می توان شناخت. خوشبختانه رژیم غذایی یک ابزار مؤثر در مدیریت و جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه به حساب می رود. ورزش های سنگین برای بیماران کلیوی توصیه نمیشود. دهیدراته ماندن و اجتناب از برخی غذاهای خاص که حاوی نمک و قند زیادی هستند و مصرف کلسیم همراه با غذاهای سرشار از اگزالات، از عناصر مهم رژیم غذایی مناسب برای سنگ کلیه می باشند.

منبع : سایت هلت لاین

کلید واژه های مرتبط : لوبیا سبز برای سنگ کلیه و سنگ کلیه سیاه رنگ و موز برای سنگ کلیه